แผนปฏิบัติการจัดการความหลากหลายทางชีวภาพ พ.ศ. 2558-2559
ยุทธศาสตร์ที่ 2 อนุรักษ์ และฟื้นฟูความหลากหลายทางชีวภาพ
2.2 แผนปฏิบัติการลดภัยคุกคามและใช้ประโยชน์ความหลากหลายทางชีวภาพอย่างยั่งยืน
เป้าหมาย
ตัวชี้วัด
1 แนวทางในการผนวกเรื่องความหลากหลายทางชีวภาพในมาตรฐานและหลักเกณฑ์ที่เกี่ยวข้อง
2 จำนวนเครื่องมือ กลไก กฎระเบียบในการป้องกันผลกระทบต่อชนิดพันธุ์และถิ่นที่อยู่อาศัยจากภาวะมลพิษ การประมงเกินขีดจำกัด โครงการพัฒนา และการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
| แนวทางปฏิบัติ | แผนงาน/โครงการ | ผลการดำเนินงาน |
|---|---|---|
| 2.2.1.1 ส่งเสริมให้มีการปฏิบัติตามมาตรฐานการเพาะปลูกพืชเกษตร และการเลี้ยงปศุสัตว์ โดยคำนึงถึงการอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพ และส่งเสริมให้เกษตรกรนำไปปฏิบัติ | 1. กำหนดมาตรฐานการเพาะปลูกพืชเกษตร และการเลี้ยงปศุสัตว์ โดยคำนึงถึงการอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพ และส่งเสริมให้เกษตรกรนำไปปฏิบัติ |
1. การบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม 2. จัดสรรที่ดินทำกินไม่ให้เกิดผลกระทบต่อทรัพยากรธรรมชาติและความหลากหลายทางชีวภาพ |
| 2.2.1.2 ส่งเสริมให้มีการปฏิบัติตามมาตรฐานการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ โดยคำนึงถึงการอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพและส่งเสริมให้เกษตรกรนำไปปฏิบัติ | 1. กำหนดมาตรฐานการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ โดยคำนึงถึงการอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพและส่งเสริมให้เกษตรกรนำไปปฏิบัติ |
1. กิจกรรมตรวจรับการรับรองมาตรฐานการจัดการฟาร์มเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ 2. การพัฒนาเกษตรอินทรีย์ โดยการตรวจรับรองมาตรฐานฟาร์มและผลิตภัณฑ์สัตว์น้ำอินทรีย์ตาม ISO/IEC ๑๗๐๖๕ จำนวน ๖๐ ฟาร์ม และอบรมหลักสูตรการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำมาตรฐานเกษตรอินทรีย์ ๒๗๙ ราย 3. การกำหนดมาตรฐานเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ โดยคำนึงถึงการอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพและส่งเสริมให้เกษตรกรนำไปปฏิบัติ |
| 2.2.1.3 ใช้ประโยชน์ความหลากหลายทางชีวภาพของพืชอย่างยั่งยืน รวมถึงการควบคุมเพื่อให้ผลผลิตที่เก็บเกี่ยวจากพืชป่ามีความยั่งยืน | 1. จัดทำทะเบียน ติดตาม และตรวจสอบผลผลิตที่ได้จากพืชป่า | |
| 2. จัดทำวิธีการและข้อเสนอแนะการเก็บผลผลิตจากป่าโดยไม่ก่อให้เกิดผลกระทบต่อความหลากหลายทางชีวภาพ | ||
| 3. เสริมสร้างแรงจูงใจให้มีการใช้ประโยชน์จากพืชป่าอย่างยั่งยืนเพื่อป้องกันการเก็บเกี่ยวเกินศักยภาพ |
1. หนุนเสริมวิสาหกิจชุมชน สมุนไพรอินทรีย์ในป่าตะวันตก |
|
| 4. จัดทำมาตรฐานรับรองผลิตภัณฑ์จากพืชที่ได้มาจากแหล่งที่มีการจัดการอย่างยั่งยืน | ||
| 5. จัดทำมาตรการส่งเสริมการใช้ผลิตภัณฑ์จากพืช ซึ่งได้มาจากแหล่งที่มีการจัดการอย่างยั่งยืน | ||
| 2.2.1.4 อนุรักษ์และคุ้มครองพันธุ์พืชป่าไม่ให้สูญพันธุ์เนื่องจากการค้าระหว่างประเทศ | 1. ส่งเสริมการบังคับใช้และดำเนินการตามกฎหมายภายใต้อนุสัญญาไซเตสอย่างเคร่งครัด |
1. โครงการคนรักษ์ป่า ป่ารักชุมชน โดยดำเนินการมอบรางวัลให้ป่าชุมชนที่มีการบริหารจัดการป่าที่ดี มีการพึงพิงป่าอย่างยั่งยืน ปัจจุบันมอบรางวัลแล้ว 1,253 แห่ง |
| 2. สนับสนุนและเสริมสร้างความเข้มแข็งของเครือข่ายเฝ้าระวังการค้าพืชป่าที่ผิดกฎหมาย | ||
| 3. ติดตาม ตรวจสอบสถานภาพชนิดพันธุ์พืชป่าที่มีการค้าขายระหว่างประเทศเพื่อจัดทำมาตรการคุ้มครอง |
| แนวทางปฏิบัติ | แผนงาน/โครงการ | ผลการดำเนินงาน |
|---|---|---|
| 2.2.2.1 ส่งเสริมการบริหารจัดการทรัพยากรชายฝั่ง และระบบนิเวศเปราะบางอื่น อย่างผสมผสานและบูรณาการตามโปรแกรมงานของอนุสัญญาว่าด้วยความหลากหลายทางชีวภาพ | 1. วิเคราะห์ศักยภาพการรองรับผลกระทบในด้านต่างๆ จากกิจกรรมมนุษย์ของระบบนิเวศเปราะบาง เพื่อกำหนดมาตรการรักษาและควบคุมดูแลผลกระทบต่อความหลากหลายทางชีวภาพ - ความสามารถในการกลับสู่สภาพเดิมของแนวปะการังในน่านน้ำไทย - ผลกระทบต่อความหลากหลายทางชีวภาพของไลเคน และราทะเล | |
| 2. ประเมินพื้นที่ที่เหมาะสมในการฟื้นฟูแนวปะการังที่ได้รับความเสียหายจากปรากฏการณ์ปะการังฟอกขาว | ||
| 3. ศึกษาผลกระทบต่อระบบนิเวศเปราะบางจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและเตรียมมาตรการเพื่อรับมือในอนาคต |
1. โครงการวิจัยการศึกษาผลกระทบที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ต่อการผลิตพืชไร่ และพืชทดแทนพลังงาน ศึกษาด้านผลกระทบและการเปลี่ยนแปลงทาง การเกษตรที่เกิดขึ้น เพื่อ เป็นพื้นฐานไปสู่การปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (Adaptation) ศึกษาวิธีการ Adaptation ต่างๆ ที่ทำได้ทางการเกษตร และศึกษาวิธีการหรือ เทคโนโลยีที่เป็นมิตรกับ สิ่งแวดล้อมในการผลิตพืช ลดการใช้สารเคมี บรรเทาสาเหตุของการเปลี่ยนแปลงสภาพ ภูมิอากาศ หรือ Mitigation 2. โครงการวิจัยการวิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ การปรับตัว และผลกระทบต่อระบบ การผลิตพืชและการผลิตพืชเศรษฐกิจในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ วิเคราะห์ความเสี่ยงและหาพื้นที่ อ่อนไหวต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศของจังหวัดต่างๆ ในภาค ตะวันออกเฉียงเหนือ ตอนบน 10 จังหวัด ได้แก่ กาฬสินธุ์ ขอนแก่น ชัยภูมิ เลย สกลนคร มุกดาหาร นครพนม หนองบัวลำภู หนองคาย และอุดรธานี |
|
| 4. ส่งเสริมและสนับสนุนการมีส่วนร่วมของชุมชนท้องถิ่นในการอนุรักษ์ระบบนิเวศทะเล ชายฝั่งและเกาะ และระบบนิเวศเปราะบางอื่น |
1. โครงการวิจัยการสร้างธนาคารคาร์บอนในพื้นที่ปลูกพืชไร่และพืชทดแทนพลังงาน การสร้าง ธนาคารคาร์บอนในพื้นที่ปลูกข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ จ.นครสวรรค์ และลพบุรี อ้อย จ.ขอนแก่น มัน สำปะหลัง จ.ระยอง ถั่วเหลืองในสภาพนาและไร่ โดยศึกษาการจัดการปุ๋ยและระบบปลูกพืช อย่างต่อเนื่องระยะยาวต่อการกักเก็บคาร์บอนไว้ในดินใน ระบบการผลิตพืช |
|
| 2.2.2.2 ติดตามตรวจสอบผลกระทบต่อความหลากหลายทางชีวภาพในระบบนิเวศเปราะบาง | 1. จัดทำแนวทางสำหรับผู้ปฏิบัติงานในหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเพื่อพิจารณาทบทวน ติดตามตรวจสอบ และวางมาตรการลดผลกระทบต่อความหลากหลายทางชีวภาพในระบบนิเวศต่างๆ จากโครงการพัฒนา | |
| 2. โครงการแปลงศึกษาถาวรและโครงสร้างสังคมพืชในสวนบ้านร่มเกล้าในพระราชดำริ จ.พิษณุโลก | ||
| 3. ติดตามตรวจสอบสถานภาพถิ่นอาศัยตามธรรมชาตินอกพื้นที่คุ้มครองทางทะเล ชายฝั่ง และเกาะ ที่ถูกคุกคามหรือถูกแบ่งแยก | ||
| 4. ติดตามตรวจสอบและประเมินสถานการณ์สูญเสียระบบนิเวศทะเล ชายฝั่งและเกาะ แนวโน้มการเปลี่ยนแปลง และปัจจัยคุกคาม | ||
| 2.2.2.3 ควบคุมกิจกรรมการประมงไม่ให้กระทบเสียหายรุนแรงต่อชนิดพันธุ์สัตว์น้ำที่ถูกคุกคาม และแหล่งที่อยู่อาศัย | 1. ควบคุมกิจกรรมการประมงไม่ให้กระทบเสียหายรุนแรงต่อชนิดพันธุ์สัตว์น้ำที่ถูกคุกคาม และแหล่งที่อยู่อาศัย - โครงการเฝ้าระวัง ตรวจติดตามและควบคุมการทำประมงพื้นที่ทั่วไปครอบคลุมพื้นที่ 23 จังหวัดชายทะเล - โครงการเฝ้าระวัง ตรวจติดตามและควบคุมการทำประมงพื้นที่แหล่งวางไข่และเลี้ยงตัวในวัยอ่อนครอบคลุมพื้นที่ 15 จังหวัดชายทะเล - โครงการเสริมสร้างการจัดการชุมชนประมงต้นแบบ - โครงการยุวและเยาวชนประมง - โครงการการปฏิบัติงานร่วมเครือข่ายเฝ้าระวังการทำประมง |
1. ตรวจตราการทำประมงของของเรือประมง เพื่อป้องกันและปราบปรามรองรับแผนปฏิบัติการแก้ไข ปัญหาการทำประมงผิดกฎหมาย (IUU) 2. การเฝ้าระวัง ตรวจติดตามและควบคุมการทำประมงพื้นที่ทั่วไปครอบคลุมพื้นที่ ๒๓ จังหวัด ชายทะเล 3. โครงการยุวและเยาวชนประมง |
| 2. ทบทวนช่องว่างของกฎหมาย นโยบายที่เอื้อต่อการประมงอย่างไม่ยั่งยืน | ||
| 3. ศึกษาเส้นทางและผลกระทบของชนิดพันธุ์ที่มีการเคลื่อนย้ายข้ามถิ่นภายในประเทศ | ||
| 4. ส่งเสริมการจัดการสัตว์น้ำเพื่อการประมงตามข้อถือปฏิบัติเพื่อการประมงอย่างรับผิดชอบ (code of conduct for responsible fisheries) | ||
| 5. วิเคราะห์แนวโน้มปริมาณสัตว์น้ำต่อกำลังการจับและศักยภาพการจับสัตว์น้ำ | ||
| 6. กำหนดมาตรการแก้ไขผลกระทบการเก็บเกี่ยวสัตว์น้ำต่อปริมาณสัตว์น้ำสำรองและระบบนิเวศที่เป็นแหล่งวางไข่และอนุบาลตัวอ่อน | ||
| 2.2.2.4 วางกลไกควบคุมและติดตามตรวจสอบผลกระทบมลพิษต่อระบบนิเวศ | 1. จัดทำและรักษาระบบการจัดการสิ่งแวดล้อมตามมาตรฐาน ISO 14001 อย่างต่อเนื่องสำหรับกิจกรรมหลักประเภทโรงไฟฟ้า เขื่อน เหมือง และสถานีไฟฟ้าแรงสูง | |
| 2. จัดให้มีระบบหรือช่องทางการมีส่วนร่วมของชุมชน ประชาชนในการติดตามตรวจสอบผลกระทบของมลพิษ - แผนงานการสร้างเครือข่ายติดตามตรวจสอบคุณภาพสิ่งแวดล้อมโรงไฟฟ้าโดยชุมชนท้องถิ่น (โรงไฟฟ้าจะนะ, โรงไฟฟ้าพระนครเหนือ,โรงไฟฟ้าวังน้อย) | ||
| 3. ติดตามตรวจสอบคุณภาพน้ำทะเล ปริมาณมวลสารในทะเลและปรากฏการณ์น้ำทะเลเปลี่ยนสี (red tide) | ||
| 4. ติดตามและประเมินคุณภาพสิ่งแวดล้อม (คุณภาพแหล่งน้ำผิวดิน น้ำทะเล และผลกระทบจากกากของเสียอันตราย) | ||
| 5. ติดตามตรวจสอบคุณภาพน้ำและสภาพแวดล้อมในพื้นที่ชุ่มน้ำที่มีความสำคัญ เพื่อวิเคราะห์ปัญหาสาเหตุของมลพิษและผลกระทบต่อระบบนิเวศ | ||
| 6. กำหนดนโยบายและมาตรการบริหารจัดการมลพิษ | ||
| 2.2.2.5 ทบทวนหลักเกณฑ์ กฎระเบียบ กฎหมายเพื่อวางรูปแบบ/กรอบแนวทางการหยุดยั้งการทำลายระบบนิเวศประเภทต่างๆ | 1. ศึกษาเพื่อทบทวน ปรับปรุงและยกระดับกฎระเบียบ เกณฑ์ แนวทางปฏิบัติว่าด้วยการวิเคราะห์ผลกระทบต่อความหลากหลายทางชีวภาพในกรณีระบบนิเวศเปราะบาง (เกาะ,ป่าต้นน้ำ) (Intensive biodiversity impact assessment) เข้าสู่นโยบายและกฎหมายการวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อม |
1. การพิจารณารายงาน IEE/EIA ในพื้นที่คุ้มครองสิ่งแวดล้อมจังหวัดเพชรบุรีและประจวบคีรีขันธ์ 2. ตรวจติดตามและควบคุมการทำประมง 1,849 ครั้ง จับกุมผู้กระทำผิด พรก.ประมงจำนวน 676 คดี 1,162 ราย ออกมาตรการจัดการทรัพยากรประมงได้จำนวน 18 เรื่อง ออกใบอนุญาตทำการ ประมง 45,621 ฉบับ และให้บริการด้านกฎหมาย 689 ครั้ง |
| 2. ศึกษาจัดทำกฎระเบียบที่แก้ไขการใช้กฎหมายที่เอื้อต่อการเปลี่ยนแปลงระบบนิเวศธรรมชาติไปเป็นพื้นที่ใช้ประโยชน์ | ||
| 2.2.2.6 ส่งเสริมกระบวนการชดใช้และเยียวยากรณีการพัฒนาก่อให้เกิดผลกระทบต่อความหลากหลายทางชีวภาพ | 1. ส่งเสริมอาชีพทดแทนอาชีพที่เกี่ยวกับการทำลายหรือก่อให้เกิดการสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ |
1. ส่งเสริมอาชีพทดแทนอาชีพที่เกี่ยวกับการทำลายหรือก่อให้เกิดการสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ |
| 2. ศึกษาเพื่อผนวกมาตรการชดใช้และเยียวยาผลกระทบต่อความหลากหลายทางชีวภาพไว้ในกฎระเบียบ | ||
| 2.2.2.7 จัดหาเงินทุนสนับสนุนการจัดการพื้นที่คุ้มครองหรือระบบนิเวศที่สำคัญ | 1. จัดทำมาตรการ/กลไกทางการเงินหรือเงินอุดหนุนจากผู้ได้รับประโยชน์ไปยังผู้รักษาทรัพยากร |
| แนวทางปฏิบัติ | แผนงาน/โครงการ | ผลการดำเนินงาน |
|---|---|---|
| 2.2.3.1 ส่งเสริมให้มีการสำรวจโรคติดต่อที่มีความสำคัญระหว่างสัตว์ป่าและปศุสัตว์ | 1. สำรวจโรคปากเท้าเปื่อยและโรคติดต่อสำคัญ ในกระทิง ณ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า เขาแผงม้า | |
| 2. สำรวจโรคติดต่อที่สำคัญในหมูป่า | ||
| 2.2.3.2 ส่งเสริมให้มีการสำรวจโรคและสร้างมาตรการควบคุมป้องกันโรคติดต่อจากสัตว์สู่คน | 1. สำรวจโรคในสัตว์ป่ากลุ่มชะมด-อีเห็น | |
| 2. สำรวจวัณโรคในสัตว์เลี้ยงและควาญช้าง | ||
| 2.2.3.3 ป้องกันการเกิดโรคระบาด | 1. แก้ไขปัญหาการเกิดโรคระบาดในกุ้ง | |
| 2.2.3.4 การเฝ้าระวังโรคอุบัติใหม่และเชื้อดื้อยา | 1. โครงการสำรวจและเฝ้าระวังเชื้อดื้อยาในปศุสัตว์ | |
| 2. โครงการจัดตั้งธนาคารจุลินทรีย์ทางสัตว์ | ||
| 3. ป้องกันและควบคุมโรคอุบัติใหม่ในสัตว์ธรรมชาติ |
1. กิจกรรมป้องกันและควบคุมโรคอุบัติใหม่ในสัตว์ธรรมชาติ 2. สำรวจ และศึกษาความหลากหลายทางชีวภาพของศัตรูพืชสำคัญที่คุกคามระบบนิเวศเกษตร 3. เฝ้าระวังโรคอุบัติใหม่ในสัตว์ป่าและสัตว์ต่างถิ่นอย่างต่อเนื่อง 4. กิจกรรมบริหารจัดการและควบคุมการทำประมง |
|
| 4. โครงการสำรวจและศึกษาความหลากหลายทางชีวภาพของจุลินทรีย์ก่อโรคในปศุสัตว์ |